Nieoczekiwana tradycja architektoniczna łączyła wiele społeczeństw Olmeków i Majów w Mezoameryce, starożytnym obszarze kulturowym, który rozciągał się od środkowego Meksyku do Ameryki Środkowej.
Począwszy od około 3400 lat temu, przez następne dwa tysiąclecia, społeczności te budowały centra ceremonialne na podstawie wspólnego planu. Plan ten opierał się na wyobrażeniach o przestrzeni, kalendarzu i prawdopodobnie wierzeniach na temat wszechświata, donoszą naukowcy 25 października w Nature Human Behavior.
Powietrzna technika teledetekcji zwana light detection and ranging, lub lidar, ujawniła 478 prostokątnych i kwadratowych centrów ceremonialnych na południowym wybrzeżu Zatoki Meksykańskiej, na obszarze mniej więcej wielkości Irlandii. Mapy lidarowe wykryły pozostałości ośrodków ceremonialnych usianych w krajobrazie na obszarze ojczyzny Olmeków i rozciągających się na zachód około 500 kilometrów do nizin Majów, mówi archeolog Takeshi Inomata z Uniwersytetu Arizony w Tucson i jego koledzy.
Społeczeństwo Olmeków datuje się od około 3500 do 2400 lat temu. Jego związek z późniejszą kulturą Majów jest niejasny, choć Majowie i Olmekowie mogli wpływać na siebie nawzajem między 3.000 a 2.800 lat temu, podejrzewa Inomata.
Odkrycie standardowych kompleksów [ceremonialnych] na tym rozległym obszarze, z których wiele ma prostokątne kształty, zmusza nas do ponownego przemyślenia tego, co działo się w tym okresie” – mówi Inomata. Wydaje się, że ciągła, trwająca 2000 lat tradycja budowy kompleksów ceremonialnych charakteryzowała mezoamerykańskie osady o różnych rozmiarach i układach politycznych.
Nowe dane lidarowe z tak wielu mezoamerykańskich stanowisk „ujawniają zdumiewającą rzeczywistość – czystą rozległość tego, czego nie wiedzieliśmy o pojawieniu się urbanizmu w tej części świata” – mówi archeolog Francisco Estrada-Belli z Uniwersytetu Tulane w Nowym Orleanie, który nie był członkiem zespołu Inomaty.
Chociaż badania naziemne i wykopaliska miejsc wykrytych przez lidar są na wczesnym etapie, wiele z nich prawdopodobnie datuje się na okres między 1050 a 400 rokiem p.n.e. Zespół Inomaty przebadał 62 miejsca w zachodniej części obszaru mapowanego przez lidar i wykopał pięć z nich.
W dużym odkryciu, dane lidarowe wykryły wcześniej nierozpoznaną przestrzeń ceremonialną we wczesnej osadzie Olmeków zwanej San Lorenzo. Datowany na okres od 1400 p.n.e. do 1150 p.n.e. obszar ten składał się z 20 prostokątnych kopców ziemnych graniczących z dużym, prostokątnym placem.